Wegweiser sein - bemerkenswerte Ausstellung im Kulturhaus

Görlitz-Zgorzelec | Berlin. Eine Wanderausstellung zum Thema "Grenze - welche Grenze? Menschen an Oder und Neiße" kommt in die Europastadt Görlitz Zgorzelec. Das Projekt des Beauftragten der Bundesregierung für die neuen Bundesländer, Herrn Bundesinnenminister Dr. Thomas de Maizière, wird vom 16. bis zum 28.03.2010 im Städtischen Kulturhaus (Miejski Dom Kultury) gezeigt. Gestaltet haben die Ausstellung die Berliner Agentur anschlaege.de und Jeannette Merker, bei der Konzeption war die Europa-Universität Viadrina Frankfurt (Oder) mit im Boot. Das Credo der Macher: "Es wäre naiv, zu meinen, die grenzüberschreitenden Projekte und Aktivitäten zwischen Görlitz.Zgorzelec und Świnoujście, von denen diese Ausstellung erzählt, repräsentierten den Alltag an der deutsch-polnischen Grenze. Natürlich ist dies nicht der Fall. Aber sie können Wegweiser sein."

Anzeige

Kulturinsel Einsiedel unter den vorgestellten Projekten

Treffender hätte der Name der Ausstellung nicht gewählt werden können: "Grenze - welche Grenze? Menschen an Oder und Neiße" - schildert sie doch, wie menschen mit der ungewohnten Situation an der in gewisser Weise ebenfalls gefallenen östlichen außerdeutschen Grenze umgehen.

Die Ausstellung wurde am 25. November 2009 im Bundesministerium für Verkehr, Bau und Stadtentwicklung zu Berlin feierlich eröffnet und wird in der Zeit zwischen Januar und Juni 2010 an fünf Orten entlang von Oder und Neiße gezeigt.

Gezeigt werden elf exemplarische Projekte aus Infrastruktur, Gesellschaft, Wirtschaft und Kultur, die das Zusammenwachsen der deutsch-polnischen Grenzregion voranbringen. Dabei stehen die Menschen, die hinter den beispielhaften deutsch-polnischen Leuchtturm-Projekten stehen, im Mittelpunkt. Vorgestellt werden diese Projekte jeweils aus der Perspektive eines polnischen und eines deutschen Beteiligten. Dafür wurden mit den Initiatoren der elf ausgewählten Beispiele Interviews geführt, die ihre Motivation, ihre Ziele und ihre Erfahrungen bei der Umsetzung ihres Projekts beschreiben. Sie bilden den Kern der Ausstellung. Porträts der Initiatoren und zahlreiche Abbildungen, welche die einzelnen Projekte dokumentieren, ergänzen die Darstellung.

Was erwartet den Besucher?

Ein Überblick über die der Ausstellung vorgestellten Projekte:

Deutsch-polnische Kita „Uns lütt Puppenstuw“, Ahlbeck
Aus der langen Zusammenarbeit mit einer Kita in Swinemünde entstand sukzessive die Idee einer bilingualen Betreuung deutscher und polnischer Kinder in Ahlbeck. Inzwischen gibt es Erzieherinnen die polnisch als Muttersprache sprechen, polnische Kinder sind jedoch immer noch in der deutlichen Unterzahl. Die Initiatoren engagieren sich dafür, dass auf Usedom der komplette Bildungsweg - von der Kita bis zum Abitur/Berufsausbildung - bilingual möglich ist.

Busverbindung Berlin- Szczecin
Interglobus ist ein inhabergeführtes Familienunternehmen, das eine Buslinie betreibt, mit der von Stettin (Szczecin) aus zwölfmal täglich die Berliner Flughäfen Schönefeld und Tegel sowie deimal täglich der Berliner Ostbahnhof angesteuert wird. Die Buslinie kompensiert die unzureichende Bahnverbindung Berlin-Stettin.

Deutsch-polnische Berufsausbildung im Hotel- und Gastgewerbe, Bad Freienwalde / Kolberg (Kołobrzeg)
Die beiden Schulen bieten zusammen einen gemeinsamen Ausbildungsgang zum staatlich geprüften Hotelfachmann/Hoteltechniker an, der in Polen wie in Deutschland anerkannt wird. Je Ausbildungsjahrgang nehmen 13 deutsche und 15 polnische Auszubildende gemeinsam am bilingualen Ausbildungsprogramm teil.

Löcknitz
In Löcknitz gab es in den vergangenen Jahren einen starken Zustrom von Polen aus Stettin (Szczecin), niedrige Grundstückspreise, aber auch eine bereits vorhandene bilinguale Infrastruktur. Hervorzuheben ist das Gymnasium, an dem man Abitur und polnische Matura erwerben kann. Inzwischen gibt es polnische Kandidaten bei der Kommunalwahl und polnische Mitglieder im Fußballverein - aber auch Gegenwehr aus den Strukturen der lokalen Rechtsradikalen.

Zusammenarbeit der Feuerwehren entlang der Grenze
Gezeigt wird der Aufbau der Kooperation zwischen den grenznahen Feuerwehren, Durchführung von gemeinsamen Übungen und Einsätzen, Sprachschulungen. Der Initiator ist Anlaufpunkt für kooperationswillige Feuerwehren und aktiver Multiplikator. Er arbeitet u.a. an einem deutsch-polnischen Feuerwehr-Wörterbuch.

Auto- und Personenfähre, Güstebieser Loose - Güstebiese (Gozdowice)
Seit 1992 bemühten sich die Grenzgemeinden um die Wiedereinrichtung der seit 1945 unterbrochenen Fährverbindung. 2007 konnte eine Fähre eingerichtet werden, die von April bis Oktober verkehrt. Eine sehr konstruktive Rolle spielten dabei die einstigen deutschen Einwohner von Güstebiese. Die Fähre ist die erste Oderfähre, die seit 1945 wieder eingerichtet wurde. Zahlreiche Gemeinden entlang der Oder versuchen an dieses Beispiel anzuknüpfen.

Slubfurt, Frankfurt/Oder
Der Initiator behauptet mit „Slubfurt“ eine transnationale Stadt - die es in Frankfurt und Słubice de facto nicht gibt - und schafft mit künstlerischen Mitteln Fakten. Er organisiert über Jahre hinweg Eingriffe in den öffentlichen Raum und bezieht dabei möglichst viele Institutionen und Bewohner der Grenzstädte ein. Slubfurt ist eines der wenigen kulturellen Projekte an der Grenze, die überregional wahrgenommen werden.

Heimatverein Nasz Budachów/Unser Baudach, Baudach (Budachów)
„Nasz Budachów/Unser Baudach“ ist ein polnischer Heimatverein, der von den ehemaligen deutschen und den heutigen polnischen Einwohnern von Baudach (Budachów) betrieben wird. Der Verein organisiert das „Piroggen-Fest“, die Dorfverschönerung und die Vermittlung der Geschichte Baudachs (vor 1945) an die lokale Jugend.

Kläranlage Guben/Gubin
Guben und Gubin betreiben zusammen eine gemeinsame Kläranlage in Gubin. Die Idee entstand bereits 1994, als Guben dringend eine neue Anlage brauchte und Gubin in absehbarer Zeit EU-Normen für Abwasser erfüllen musste. Die Anlage funktioniert nun mehr seit über zehn Jahren.

Kulturinsel Einsiedel e.V., Neißeaue/Zentendorf
1990 wurde auf dem ehemaligen Waldbauernhof Einsiedel das Unternehmen Künstlerische Holzgestaltung Jürgen Bergmann gegründet, das Abenteuerspielplätze aus Holz fertigt. Um die Firma herum entwickelten sich kulturelle Aktivitäten wie das jährliche Weltmusikfestival "Folklorum" mit 15.000 Besuchern, einen Holz-Freizeitpark und das Baumhaushotel als "Erstes Deutsches BH-Hotel". Saisonabhängig arbeiten hier 60 bis 100 Leute, darunter 10 Polen.
Der Initiator unterhält gute Kontakte ins polnische Nachbardorf Nieder Bielau (Bielawa Dolna) und gestaltete mit den Bewohnern den dortigen Marktplatz. 2008 wurde eine selbstbefahrbare Fähre errichtet, die von Wanderern, Radfahrern und den eigenen Angestellten genutzt wird.

Geschichte verstehen - Zukunft gestalten, Görlitz
„Geschichte verstehen – Zukunft gestalten“, das ist der Titel eines am Regionalschulamt Bautzen angesiedelten Buchprojekts dessen Ziel es ist, in der ostsächsisch-niederschlesischen Grenzregion einen Beitrag zum wechselseitigen Verständnis der deutsch-polnischen Geschichte zwischen 1933 und 1950 zu leisten.

Ausstellungsgestaltung
Sieben verschiedene Tischgestelle und eine große Tischplatte - die Landkarte - bilden die Grundlage für die Präsentation der elf Projekte und ihrer Initiatoren entlang Oder und Neiße. Auf der Landkarte, die die Region dreidimensional darstellt, markieren 21 Porträts nicht nur den Ursprung und den Standort, sondern vor allem die Köpfe hinter den verschiedenen Projekten. Den Porträts sind Interviews über persönliche Motivation, Ziele und Erfahrungen zugeordnet. Durch weiterführende Erzählungen, eine ausführliche Projektgeschichte, persönliche Gegenstände sowie interaktive Elemente in den "Speichern" der Tische, werden die Projekte illustriert und vertiefend dokumentiert.

Katalog

Zur Ausstellung ist ein Katalog mit Hintergrundinformationen zu den einzelnen Projekten und Interviews mit den 21 Protagonisten erschienen.
Erhältlich ist der Katalog an den einzelnen Ausstellungsorten oder auf Anfrage unter eMail leuchtturm(at)anschlaege.de (at)=@

Der Zeitplan der Wanderausstellung

19.01. - 25.02.2010 Frankfurt (Oder), Europa-Universität Viadrina, Gräfin-Dönhoff-Gebäude
16.03. - 28.03.2010 Görlitz-Zgorzelec, Städtisches Kulturhaus (Miejski Dom Kultury)
05.04. - 15.04. 2010 Groß Neuendorf, Landfrauencafé e.V.
16.04. - 14.05.2010 Gubin, Kulturhaus (Gubinski Dom Kultury)
04.06. - 18.06.2010 Seebad Bansin, Haus des Gastes


Wystawa objazdowa pełnomocnika rządu federalnego do spraw nowych krajów związkowych „Granica - jaka granica? Ludzie nad Odrą i Nysą”
„Byłoby naiwnym sądzić, że projekty ponadgraniczne i zaangażowanie po obu stronach granicy od Görlitz/Zgorzelca po Świnoujście, o których opowiada niniejsza wystawa, to codzienność na polsko-niemieckim pograniczu. Oczywiście, że tak nie jest. Lecz te projekty mogą być drogowskazami.”

Tło Wystawa „Granica – jaka granica? Ludzie nad Odrą i Nysą” to projekt pełnomocnika rządu federalnego do spraw nowych krajów związkowych, pana ministra spraw wewnętrznych, dra Thomasa De Maizière. Wystawa została uroczyście otwarta 25 listopada 2009 r. w Federalnym Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Urbanistykie w Berlinie, a od stycznia do czerwca 2010 r. pokazna zostanie w pięciu miejscach wzdłuż Odry i Nysy. Treść wystawy Wystawa prezentuje jedenaście projektów z zakresu infrastruktury, działalności społecznej, gospodarki i kultury, wspomagających jednoczenie się regionów na polsko-niemieckim pograniczu. Szczególna uwaga spoczywa przy tym na ludziach, którzy zainicjowali polsko-niemieckie projekty stanowiące przykład dla innych, i wdrażają je w życie.

Owe projekty zaprezentowane zostały każdorazowo z perspektywy ich polskiego i niemieckiego uczestnika. W tym celu z inicjatorami każdego z jedenastu wybranych przedsięwzięć przeprowadzone zostały wywiady, w których mowa jest o motywacji, celach i doświadczeniach związanych z realizacją projektów. Te wywiady stanowią centralną część wystawy. Ekspozycję uzupełniają portrety inicjatorów, jak i liczne fotografie dokumentujące poszczególne projekty.

Poniżej przegląd projektów prezentowanych na wystawie:

Polsko-niemieckie przedszkole „Uns lütt Puppenstuw“, Ahlbeck
Z długotrwałej współpracy z przedszkolem ze Świnoujścia, narodził się z czasem pomysł dwujęzycznej placówki dla dzieci polskich i niemieckich w Ahlbeck. W międzyczasie zatrudniane są polskojęzyczne przedszkolanki, lecz polskie dzieci nadal stanowią zdecydowaną mniejszość. Inicjatorzy projektu starają się o umożliwienie na wyspie Uznam dwujęzycznej edukacji od przedszkola po maturę/zdobycie kwalifikacji zawodowych.

Połączenie autobusowe Berlin-Szczecin
Interglobus to prowadzone przez właścicieli przedsiębiorstwo rodzinne, obsługujące połączenie autobusowe Szczecina z lotniskami Schönefeld i Tegel (12 razy dziennie), oraz z dworcem Ostbahnhof (3 razy dziennie). Autobus uzupełnia niewystarczające na linii Berlin-Szczecin połączenie kolejowe.

Polsko-niemiecka szkoła zawodowa hotelarstwa i gastronomii, Bad Freienwalde/Kołobrzeg
Obie szkoły oferują wspólnie wykształcenie w zawodzie technik hotelarstwa zakończone egzaminem uznawanym tak w Polsce, jak i w Niemczech. W klasie jest 13 niemieckich i 15 polskich uczniów, którzy uczestniczą wspólnie w dwujęzyznych zajęciach.

Löcknitz
Do Löcknitz napłynęło w ostatnich latach wielu Polaków ze Szczecina. Na miejscu ceny działek budowlanych były niskie, istniała już dwujęzyczna infrastruktura edukacyjna (gimnazjum oferujące możliwość uzyskania niemieckiej i polskiej matury). W międzyczasie pierwsi Polacy stają do wyborów komunalnych, grają w miejscowym klubie piłkarskim - jednak ma miejsce i odpór ze środowiska tutejszej radykalnej prawicy. Współpraca straży pożarnych na terenach przygranicznych Rozwijana jest kooperacja pomiędzy strażami pożarnymi z pogranicza, przeprowadzane są wspólne ćwiczenia i akcje, szkolenia językowe. Inicjator projektu stanowi punkt kontaktowy dla chętnych do współpracy straży, jest zarazem aktywnym propagatorem swojej idei. Opracowuje m.in. polsko-niemiecki słownik pożarnictwa.

Prom dla zmotoryzowanych i pieszych, Güstebieser Loose/Gozdowice
Obie nadgraniczne gminy starały się od 1992 r. o uruchomienie przerwanej w 1945 r. przeprawy promowej. W roku 2007 udało się uruchomić prom kursujący od kwietnia do października. Bardzo konstruktywną rolę odegrali przy tym byli niemieccy mieszkańcy Güstebiese. Ten prom to pierwsza przeprawa przez Odrę uruchomiona na nowo po 1945 r. Liczne gminy wzdłuż Odry próbują podchwycić ten przykład.

Slubfurt, Frankfurt nad Odrą/Słubice
Inicjator „Slubfurt” angażuje się w sprawę miasta transnarodowego – które de facto we Frankfurcie i w Słubicach nie istnieje – i środkami artystycznymi stwarza fakty dokonane. Od lat ingeruje w przestrzeń publiczną, wciągając w swe działania jak najwięcej instytucji i mieszkańców obu pogranicznych miast. Slubfurt to jeden z niewielu projektów kulturalnych na pograniczu, zauważanych również poza regionem.

Stowarzyszenie Nasz Budachów/Unser Baudach, Budachów
„Nasz Budachów/Unser Baudach” to polskie stowarzyszenie, w którym działają byli niemieccy i dzisiejsi polscy mieszkańcy Budachowa. Stowarzyszenie organizuje „Festyn Budachowskich Pierogów”, zajmuje się upiększaniem wioski i przekazywaniem historii Baudach (sprzed 1945 r.) miejscowej młodzieży.

Oczyszczalnia ścieków Gubin/Guben
Gubin i Guben wspólnie korzystają z oczyszczalni ścieków w Gubinie. Pomysł narodził się w 1994 r., kiedy Guben pilnie potrzebował nowej oczyszczalni, w Gubinie zaś myślano perspektywicznie o dostosowaniu się do unijnych norm ściekowych. Zakład działa już od ponad dziesięciu lat.

Stowarzyszenie Kulturinsel Einsiedel
W 1990 r. na terenie byłego gospodarstwa leśnego „Einsiedel” [pustelnik] powstała firma „Künstlerische Holzgestaltung” [artystyczna obróbka drewna], budująca place zabaw z drewna. Wokół firmy skupiają się przedsięwzięcia artystyczne (doroczny festiwal world music z 15 tysiącami gości), powstał park wypoczynkowy wykonany z drewna i hotel rozmieszczony na drzewach. W zależności od zapotrzebowań sezonowych, pracuje tu od 60 do 100 osób, w tym 10 z Polski. Inicjator utrzymuje dobre kontakty z polską wioską sąsiedzką - Bielawą Dolną - wspólnie z jej mieszkańcami zagospodarował na przykład tamtejszy plac w centrum wsi. W 2008 r. uruchomiono samoobsługowy prom, z którego korzystają turyści, rowerzyści i pracownicy firmy.

Zrozumieć historię – kształtować przyszłość, Görlitz
„Zrozumieć historię – kształtować przyszłość” to tytuł prowadzonego przez kuratorium w Budziszynie projektu podręcznikowego, mającego za cel polepszanie wzajemnego zrozumienia polsko-niemieckiej historii lat 1933-1950 na terenach Wschodniej Saksonii i Dolnego Śląska.

Układ wystawy Siedem oddzielnych stołów i jeden wielki blat, a na nim mapa, stanowią podstawę prezentacji jedenastu projektów i ich inicjatorów wzdłuż Odry i Nysy. Na mapie przedstawiającej region trójwymiarowo, 21 portretów zaznacza nie tylko miejsce pochodzenia i działania, ale przede wszystkim ludzi kryjących się za danymi projektami. Do portretów przypisane są wywiady, w których mowa o osobistej motywacji, celach i doświadczeniach. Projekty zilustrowane są i dogłębnie udokumentowane za pośrednictwem uzupełniającej narracji, dokładnej historii poszczególnych przedsięwzięć, przedmiotów osobistych jak i elementów interaktywnych umieszczonych w „szufladach-skarbcach” stołów.

Katalog

Do wystawy ukazał się katalog zawierający informacje na temat poszczególnych projektów jak i wywiady z 21 bohaterami wystawy. Katalog jest dostępny w miejscach ekspozycji wystawy, jak i pod adresem: leuchtturm(at)anschlaege.de (at)=@

Terminarz wystawy objazdowej

19. 01. - 25.01.2010 Frankfurt nad Odrą, Miejsce: Uniwersytet Europejski Viadrina, Gmach Hrabiny Dönhoff
16.03. - 28.03.2010 Zgorzelec, Miejski Dom Kultury w Zgorzelcu
05.04. - 15.04. 2010 Groß Neuendorf, Landfrauencafé e.V.
16.04. - 14.05.2010 Gubin, Gubiński Dom Kultury
04.06. - 20.06.2010 Seebad Bansin, Haus des Gastes


Mehr:
http://www.mdk.zgorzelec.com
http://www.anschlaege.de

Kommentare Lesermeinungen (0)
Lesermeinungen geben nicht unbedingt die Auffassung der Redaktion, sondern die persönliche Auffassung der Verfasser wieder. Die Redaktion behält sich das Recht zu sinnwahrender Kürzung vor.

Schreiben Sie Ihre Meinung!

Name:
Email:
Betreff:
Kommentar:
 
Informieren Sie mich über andere Lesermeinungen per E-Mail
 
 
 
Weitere Artikel aus dem Ressort Weitere Artikel
  • Quelle: red
  • Erstellt am 03.03.2010 - 23:22Uhr | Zuletzt geändert am 04.03.2010 - 01:13Uhr
  • drucken Seite drucken
Anzeige